MQA เป็น Lossless หรือ Lossy กันแน่?

        หลังจากที่มีการทดสอบเช็กความถี่เสียงแล้วพบว่า MQA กลับมี Noise มากอย่างผิดปกติ ทำให้เกิดกระแสว่ามันน่าจะเป็น Lossy มากกว่า Lossless เพราะการเป็น Lossless ควรจะไม่แตกต่างจากต้นฉบับเลย หรือเราจะโดยบริษัท Meridian Audio หลอกเข้าซะแล้ว? ดังนั้นวันนี้เราจะมาถกประเด็นเรื่องนี้กันครับ

ก่อนอื่นต้องบอกก่อนว่า การจะคิดเทคโนโลยีอะไรสักอย่างขึ้นมา แล้วให้ผู้ผลิตเพลงหลาย ๆ เจ้ายอมรับนั้น มันไม่ใช่เรื่องง่าย ดังนั้นคนแรก ๆ ที่จะตรวจสอบคุณภาพของ Format เพลงก็คือผู้ผลิตเพลงนั่นเอง เพราะจะต้องจ่ายค่า License ให้กับผู้คิด ซึ่งถ้ามันไม่จริงอย่างที่บริษัทผู้คิดค้นโม้ไว้ เค้าก็คงไม่ยอมลงทุนเอาตัวไปลุยด้วยแน่นอน ดังนั้นคำถามว่า MQA หลอกลวงหรือเปล่า อันนี้ปัดตกไปก่อนได้เลย เพราะมีคนตรวจสอบในเบื้องต้นให้ก่อนแล้ว

คำถามต่อมา สรุปแล้ว MQA เป็น Lossless หรือ Lossy มีการ Upsampling หรือไม่? อันนี้ก็ต้องย้อนกลับไปพูดถึง Format ในอดีตอย่าง HDCD ซึ่งตัว HDCD นั้นถูกผลิตออกมาในรูปแบบแผ่น CD ธรรมดา เครื่องใด ๆ ก็สามารถฟังได้ แต่พอไปฟังกับเครื่องที่รองรับ HDCD เมื่อไร คุณภาพเสียงจาก 16 bit จะกลายเป็น 20 bit ทันที เหตุผลเพราะในขั้นตอนการใส่ข้อมูลลงแผ่น CD นั้น จะมีเพิ่มรหัสข้อมูลลงไปด้วยอีก 4 bit ซึ่งการจะทำให้เสียงออกมา 20 bit ได้นั้น เครื่องต้องถอดรหัส HDCD ได้

ด้วยเทคนิคคล้าย ๆ กันนี่เองที่ทาง MQA ก็นำมาเอาปรับปรุงใช้ แต่จะต่างกันตรงรูปแบบของ MQA จะถูกบีบอัดในลักษณะแบบ Zip File ที่เรารู้จักกันดี แล้วซอยข้อมูลออกเป็นชิ้นเล็ก ก่อนจะทะยอยส่งผ่านการ Steaming ไปยังปลายทาง ซึ่งทางด้านปลายทางก็จะทำการรวบรวมทีละชิ้น ซึ่งเมื่อประกอบได้ในระดับนึงมันก็จะทำการแตก File ออก ซึ่งทางผู้ผลิตเรียกว่า การคลี่ออก หรือ Unfold นั่นเองครับ

เนื่องจากศักยภาพของเครื่องที่แรงไม่เท่ากัน ทำให้ระดับความสามารถในการคลี่ออกทำได้ไม่เท่ากัน พวกที่แรงน้อยหน่อยก็จะแค่เล่นได้แค่ 24 bit / 44.1 kHz หรือบางคนชอบเรียกว่า First Fold ซึ่งจริง ๆ มันแทบไม่ได้คลี่ออกมาเลย เพราะต้นทางส่งมาก็คือรูปแบบ 24bit / 44.1 kHz อยู่แล้ว

แต่เมื่อเครื่องแรงขึ้น มันจะเริ่มคลี่ไประดับสอง ซึ่งเครื่องที่รองรับจะมีชื่อว่า Core Decoder ซึ่งระดับสองนั้นจะทำให้ได้ Sampling Rate ที่สูงขึ้น กลายเป็น 24 bit / 88.2 kHz และการคลี่ครั้งต่อมา จะเป็นของเครื่องที่รองรับระดับ Renderer ซึ่งบางคนเรียก Second Stage เพราะจะรองรับ Second Unfold และ Third Unfold ซึ่งจะถือว่ามันเปิดได้สุดทางแล้ว

ส่วนระดับสุดท้ายคือ Full Decoder ซึ่งเครื่องที่รองรับ Full Decoder นั้นจะถอดรหัสได้ครบตั้งแต่ First Unfold ไปจนถึง Third Unfold เลยทีเดียว ซึ่งการคลี่สุดทางจะทำให้ได้ความละเอียดที่ 24 bit / 768 kHz เลยทีเดียว

และนี่คือคำถามนึงที่ทุกคนสงสัย เพราะจากระดับ 24 bit / 44.1 kHz ทำไมจู่ ๆ ถึงกลายเป็น 24 bit / 768 kHz ได้ ถ้าจะบอกว่ามันเป็น Lossless จริง มันก็ควรได้ในระดับที่เท่ากันเสมอ และเท่ากับที่ต้นฉบับบันทึกไว้ แต่ก็อย่างที่ผู้ผลิตอธิบายไว้ว่ามันเป็น Format ที่ถูก Encode ไว้และต้องมาทำการถอดรหัสอย่างเป็นขั้นเป็นตอน ถึงจะได้คุณภาพที่แท้จริงออกมา เหมือนกับ HDCD ที่ต้องมีตัวถอดรหัสเช่นเดียวกัน ดังนั้นคำถามที่ว่ามันเป็นการ Upsampling หรือเปล่า ก็สามารถปัดตกไปได้เลยครับ

เพราะการ Upsampling นั้นเมื่อสร้างตัวคูณขึ้นมา มันจะรวมไปกับ Bit Depth ด้วยเสมอ ซึ่งถ้าเป็นการ Upsampling จริง ๆ มันจะต้องทะลุไปที่ระดับ 32 bit อย่างแน่นอน และเครื่องจะต้องพึ่งพา Clock ที่คุณภาพสูงมาก ๆ เพื่อให้การเล่นเพลงไม่มีสะดุด ดังนั้นหางหนูอย่าง Zorloo Ztella ต้องไม่มีปัญญาเล่นได้ถึงระดับ Renderer แน่นอน แต่กลับกลายเป็น Ztella สามารถเล่นได้ ดังนั้นการ Upsampling จึงเป็นไปได้ยากมาก

สรุปได้ว่า MQA เป็น Format แบบ Lossless แน่นอน แต่ส่วนเรื่องของ Noise หรือ Distortion ในเสียงนั้น อาจจะเกิดจากโครงสร้างของ MQA เองก็เป็นได้ ซึ่งก็ต้องรอทางผู้ผลิตเป็นผู้ยืนยันอีกทีนั่นเองครับ